Suudi Arabistan, iktisat alanında bütün dünyanın ilgisini çeken bir atılım içine girdi.
Petrole dayalı iktisadında çeşitlilik yapmaya gidiyor. Teknoloji ve turizm bu yeni alanların başında geliyor. Ve bunun için de yeni inşatlara ve üretim alanlarına gereksinim duyuyor.
Suudi Arabistan’ın aldığı bu yeni kararlar için de tecrübeli uygulayıcılara muhtaçlık var.
Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 çerçevesinde yaklaşık 500 milyar ila 1 trilyon dolarlık yatırımla gerçekleştirilecek. Suudi Arabistan böylelikle yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırımın ülkeye çekmeyi hedefliyor.
TÜRK ŞİRKETLERİ İÇİN 300 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM POTANSİYELİ
Türk firmaları 2023’te Suudi Arabistan’dan yaklaşık 3 milyar dolarlık ihale aldı. Ekonomik kalkınma planında ise Türk şirketleri için bölgede 300 milyar dolarlık yatırım potansiyeli oluştuğu belirtiliyor.
VİZYON 2030 PLANI TÜM DÜNYAYI HEYECANLANDIRDI
Suudi Arabistan, Vizyon 2030 Planı ile ülke genelinde toplumsal, kültürel ve ekonomik olarak büyük bir dönüşüm sağlayarak bölgenin cazibe merkezi haline getirilmesi için hazırlanıyor.
SAĞLIK, EĞİTİM VE KAMU HİZMETLERİNİN İNŞASI YAPILACAK
Suudi hükümeti tarafından 25 Nisan 2016’da duyurulan Vizyon 2030 Planı, “Neom” üzere mega kent projelerinden altyapı çalışmalarına, Suudi Arabistan’da gerçekleşecek Dünya Kupası ve 2029 Asya Kış Oyunları üzere global etkinliklerden doğan projelerin üretiminden sıhhat, eğitim ve kamu hizmetlerinin inşasına kadar büyük çalışmaları içeriyor.
500 MİLYAR İLA 1 TRİLYON DOLARLIK YATIRIM
500 milyar ila 1 trilyon dolarlık yatırımla gerçekleştirilecek ekonomik kalkınma planıyla Suudi Arabistan’da, toplumsal, kültürel ve ekonomik olarak büyük bir dönüşüm sağlanması ve jeopolitik olarak bölgenin bir cazibe merkezi haline getirilmesi hedefleniyor.
SUUDİ ARABİSTAN’DA YATIRIMDAN SORUMLU KURUM ÇALIŞIYOR
2018’de kurulan Suudi Arabistan Ulusal Özelleştirme ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi İstişare Konseyi (The National Center for Privatization and PPP Advisory Board – NCP) ise mahallî ve memleketler arası özel bölüm potansiyelini Suudi Arabistan’a çekerek kamu altyapısını, hizmetlerini geliştirmek ve sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlamak gayesiyle faaliyetlerini sürdürüyor.
TÜRK ŞİRKETLERİ PASTADAN HİSSE ALMAK İSTİYOR
Türk şirketleri de bu büyük yatırımlardan hisse almak ismine bugün prestijiyle Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’a ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret kapsamında NCP işbirliğiyle Türk şirketleri bölgedeki yatırım potansiyeline ortak olmak ismine birçok temasta bulunacak.
NCP aracılığı ile gerçekleştirilen toplantılar ile Türk şirketleri Suudi Arabistan’ın Yatırım, Etraf, Su ve Tarım, Ulaştırma ve Sıhhat bakanlıklarından üst seviye yetkililer ile toplantılar gerçekleştirecek.
Bakanlıkların üst seviye yetkilileri, Türk şirketlerine kelam konusu alanlarda gerçekleştirilecek projeleri anlatacak, ayrıyeten karşılıklı kıymetlendirme ve ikili görüşmeler yapılacak.
BÖLGESEL TEMASLAR YAŞANACAK
Türk şirketleri gerçekleştirilecek yatırımların finansmanı konusunda da “Riyad Bank”, “AlJazira Bank”, “Saudi National Bank” ve “ANB Bank” ile bölgede temaslar gerçekleştirecek.
Aynı vakitte ülkede iş almış Kanada, Amerika ve İngiltere menşeli global şirketlerle de ileride Türk şirketleriyle doğacak iştiraklerin yerini oluşturmak ismine ikili görüşmeler ve fikir alışverişinin yapılacağı tertipler düzenlenecek. Tüm bu adımlarla bölgedeki yatırım potansiyelinden Türk şirketlerinin hisse alması sağlanacak.
TÜRK FİRMALARI SUUDİ ARABİSTAN’DA GÜÇLÜ İŞTİRAKLER KURABİLİR
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Suudi Arabistan Danışmanı Cüneyt Sarıçimen, Türkiye’nin inşaat bölümünde güçlü olduğunu ve Suudi Arabistan’da yaklaşık 10 yerleşik firmayı barındırdığını belirtti.
Türkiye’nin, savunma endüstrisi alanında Suudi Arabistan’da güçlü varlık gösterdiğini vurgulayan Sarıçimen, ASELSAN’ın halihazırda orada bulunduğunu, ROKETSAN, Baykar ve CTech Bilişim Teknolojileri’nin bölgedeki teşebbüslerinin sürdüğünü paylaştı.
Sarıçimen, Türk firmalarının Suudi Arabistan şirketleriyle paydaşlık kurarak özel bölümde çalışmasını teşvik ettiklerini belirterek, büyük ve hareket kabiliyeti olan Türk firmalarının Suudi Arabistan’da güçlü iştiraklerini sürdürmelerini istedi.
Abdi İbrahim şirketinin eczacılık alanında yaklaşık 2-3 ay evvel ülkede bir paydaşlık kurduğunu aktaran Sarıçimen, şirketin Cidde’de teşebbüsleri olacağını belirtti.
OTOMOTİV VE İNŞAAT DALLARI TÜRK FİRMALARINA FIRSATLAR SUNUYOR
Sarıçimen, Suudi Arabistan’da birçok dalın çeşitli kademelerinde fırsatlar olduğunu anlatarak, Türkiye’nin otomotiv endüstrideki deneyimini bu ülkede kullanabileceğini tabir etti.
Türk firmalarının ülkede paydaşlık kurmasını sağlayarak Suudi Arabistan piyasasında yerleşik olmayı hedeflediklerini bildiren Sarıçimen, bu istikamette Suudi hükümetinin çok güçlü teşvikleri bulunduğunu, rekabette yerli ve yabancı şirketler ortasında eşitliği sağlamaya çalıştığını söyledi.
SUUDİ ARABİSTAN’IN 3 TRİLYON DOLARLIK YATIRIMÇEKME HEDEFİ
Sarıçimen, ülkede yatırımlar için “çok büyük bir pasta” olduğunu vurgulayarak, Suudi Arabistan’ın Vizyon 2030 çerçevesinde yaklaşık 3 trilyon dolarlık yatırımın ülkeye çekmeyi hedeflediğini anımsattı.
“Türkiye ile çalışmak istemelerine bir öncelik verdiklerini her formda görüyoruz, hem devlet hem de özel dalda. Hatta geçmiş, kaybedilen yılları, vakti nasıl telafi ederiz diye bir heyecan var.” diyen Sarıçimen, Türk yatırımcıların iş geliştirici pozisyonunda da Suudi Arabistan’da bulunabileceğine dikkati çekti.
Sarıçimen, Suudi Arabistan’da kökten kurumsal yapılanmalar yapıldığını lisana getirerek, ülkede geleceğe dönük projeler bulunduğunu anlattı.
TÜRK FİRMALARI 2023’TE SUUDİ ARABİSTAN’DAN 3 MİLYAR DOLARLIK İHALE ALDI
Türk firmalarının 2023’te Suudi Arabistan’dan yaklaşık 3 milyar dolarlık ihale aldığını ve bunun artmasının beklendiğini aktaran Sarıçimen, Türk şirketlerin toplu konut, havalimanı, hastane ve okul inşaatı projelerine dahil olabileceğinin altını çizdi.
VİZYON 2030 PLANI
Vizyon 2030 Planı kapsamındaki 13 bölgede birçok proje hayata geçirilecek.
Suudi Arabistan’ın 12 kentindeki hayat kalitesini artırmak ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için yatırımcılar ve şirketler çeşitli alanlarda iş kurmaya ve istihdam sağlamaya teşvik edilecek.
Ülkenin kuzeyindeki El-Cevf kentinde kurulan rüzgar gülü tarlaları ve güneş panelleri, ülkenin toplam gücünün yüzde 50’sini 2030’a kadar yenilenebilir güce dönüştürme planının bir modülü.
ÖZEL EKONOMİK BÖLGELER
Yatırımcıları Suudi Arabistan’a çekmek emeliyle ülkede beş özel ekonomik bölge kurulması planlandı.
Riyad Bütünleşik Özel Lojistik Bölgesi’nin yanı sıra Kral Abdullah İktisat Kenti Özel Ekonomik Bölgesi, Ras Al Khair Özel Ekonomik Bölgesi, Jazan Özel Ekonomik Bölgesi ile Bulut Bilişim ve Bilgi Teknolojisi Özel Ekonomik Bölgesi’ne yatırım yapan iş insanları birçok fırsattan faydalanabilecek.
Ülkenin rekabet gücünü destekleyecek proje, sanayi gelişimini ve ekonomik büyümeyi güçlendirerek istihdam sağlayacak.
EĞLENCE VE SPOR
Qiddiya kenti projesi, bulunduğu bölgeyi global cümbüş, spor ve kültür merkezi haline getirmeyi hedefliyor. Memleketler arası spor salonları, konser ve cümbüş alanları, spor ve sanat akademileri bu kentte yer alacak.
Başkent Riyad’ın kuzeybatısında bulunan Diriye kenti, yaklaşık 62 milyar dolarlık kalkınma projesiyle seyahat, ömür, iş ve alışveriş için eşsiz merkez haline gelecek.
Suudi Arabistan’daki nükleer güç sanayisinin geliştirilmesine katkı verecek “Düşük Güç Araştırma Projesi” nükleer bilimlerin geliştirilmesine imkan sağlayacak.
“Muhammed Bin Salman Kar Hedefi Gütmeyen Şehri” emsali görülmemiş bir kent olarak tasarlandı. “Misk” ismi da verilen kent, ofisleri, eğitim kurumları, sanat ve spor tesislerinin yanı sıra yerleşim alanlarını ve otelleri içinde barındıracak. İnsan odaklı olacağı belirtilen kent, inovatif ekosistemiyle gençliği amaç alacak.
KÜLTÜR VE SANAT
“Riyad Sanat” teşebbüsü, Suudi Arabistan’ın başşehrini duvarları olmayan bir sanat galerisine dönüştürmeyi ve kent hayatına katkı sağlayarak ekonomiyi canlandırmayı amaçlıyor.
“Yeni Murabba” projesi kapsamında 19 kilometrekarelik alanda Riyad kentine bağlı yeni bir bölge inşa edilecek. Kentin merkezinde yer alan “Mukaab” isimli mimari yapı, kültürel ve turistik cazibe merkezi olacak.
2019’da başlatılan “Kral Salman Parkı” projesi kapsamında dünyanın en büyük kent parkı yapılacak. İslami biçimde düzenlenecek bahçelerin bulunacağı bu parkta, kuşların ve kelebeklerin bulunduğu bir alanda yer alacak.
“Yeşil Riyad” projesiyle Riyad’ın “yeşil vaha”ya ve dünyada yaşanabilir birinci 100 kentten biri haline dönüştürülmesi hedefleniyor. 2030 prestijiyle kentte 7,5 milyon ağaç bulunacak.
TEBÜK BÖLGESİ CAZİBE MERKEZİ HALİNE GELECEK
Suudi Arabistan’ın kuzeybatısında bulunan Tebük bölgesinde Vizyon 2030 Planı kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan birçok proje bulunuyor.
NEOM ismi verilen proje kapsamında, insan ile tabiatın buluşmasına öncelik verilerek, sürdürülebilir ömür teşvik edilecek. Bu alanda oluşturulacak “The Line” ismi verilen ve yaklaşık 30 kilometrekare alanda kurulacak fütüristik kent, yenilenebilir güce dayalı akıllı kent konseptine uygun olarak tasarlanacak.
Aynı bölgede yer alan “Trojena Dağları” sürdürülebilir dağcılık turizmine can verirken, Kızıldeniz’e açılan bir kapı vazifesi gören “Sindalah Adası” turistler için lüks bir destinasyon olarak tasarlandı.
Yüzen bir liman kenti olması planlanan Kızıldeniz’in kıyısında yer alacak Oxagon’da, kente entegre bir lojistik merkezi ve gelişmiş üretim tesisleri bulunacak.
MEDİNE
“Rua Al Madinah” olarak isimlendirilen kent projesiyle Medine, çağdaş bir kültürel destinasyon haline getirilecek. Proje kapsamında, kentin hacılara konut sahipliği yapma kapasitesinin 2030’a kadar 30 milyona çıkarılması hedefleniyor.
Mescid-i Kuba’ya alaka proje de mevcut caminin genişletilmesinin yanı sıra 57 tarihi yerin geliştirilmesi ve onarımını kapsayacak.
Suudi Arabistan’ın birinci UNESCO Dünya Mirası listesine giren alanı El-Ula’ya ait proje kapsamında gerçekleştirilecek arkeoloji, turizm, kültür, eğitim ve sanat alanlarındaki teşebbüsler, bu fevkalâde bölgenin dünyaya açılmasına yardımcı olacak ve bölgenin inanılmaz doğal ve tarihi karakterini koruyacak.
SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM
İnşaatı 2017’de başlayan “Rabigh Tuzdan Arındırma Tesisi”, çeşme suyu tüketimine katkı sağlayarak, su kıtlığıyla uğraş edilmesine öncülük ediyor.
Ülkenin birinci elektrikli araç markası “Ceer”, memleketler arası ve mahallî yatırımları çekecek, lokal iş fırsatları oluşturacak ve Suudi Arabistan’ın ekonomik büyümesine katkıda bulunacak yeni bir sanayiyi ülkeye kazandırmaya hazırlanıyor.
Konut projesi “ROSHN”, 2030’a kadar ülkenin yüzde 70’inin konut sahibi olması gayesiyle 2020’de başlatıldı. Projenin, emlak ve altyapı dallarına olumlu katkılar sağlaması bekleniyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Cidde Tarihi Bölgesi’ne ait proje, Cidde’nin tarihi merkezinin yenilenmesini ve burayı kültür ve sanat merkezi haline getirmeyi amaçlıyor.
TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRAS KORUNACAK
Suudi Arabistan’ın güneyinde yer alan Asir Bölgesi’nde dağlık bir alan olan Sudah’ın kalkınması için oluşturulan proje, bölgenin eşsiz kültürel mirasını koruyarak, macera ve kültür turizmini bütünleştirme, lokal halka ekonomik katkıda bulunma maksadını içinde barındırıyor.
Sudah Dorukları projesi ise mahallî klâsik mimari üslupları yansıtacak ve bölgenin hem kültürel hem de peyzaj mirasını tanıtacak biçimde tasarlanıyor. Proje, 2033’e kadar 2 bin 700 konaklama tesisi, 1336 ünite konut ve 80 bin metrekare ticari alan sunacak.
TEMİZ ENERJİ
Ülkenin doğusunda yer alan “Kral Salman Güç Parkı”, güç bölümünde büyük atılım sağlayarak, pak güç teknolojilerinin kullanılmasını teşvik edecek.
Bu alandaki endüstrileşmenin güç alanındaki açmazları çözmesi bekleniyor.
“AlKhafji Tuzdan Arındırma Tesisi” ise bölgenin su muhtaçlığını yenilikçi ve sürdürülebilir halde karşılayan, dünyanın güneş gücüyle çalışan en büyük tuzdan arındırma projesi olarak biliniyor. Tesis, günde 90 bin metreküpe kadar pak su üretme kapasitesine sahip.
