Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) sekiz ay sonra yavaşlayan yıllık enflasyon verisinin akabinde fiyat gelişmelerine ait değerlendirmelerini kamuoyuyla paylaştı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporu yayınlandı.
Raporda şöyle denildi:
“Tüketici fiyatları haziran ayında yüzde 1,64 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 3,85 puan düşüşle yüzde 71,60 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, hizmet kümesinde sonlu olmak üzere, tüm kümelerde gerilemiştir. Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı, evvelki aya kıyasla zayıflamakla bir arada görece yüksek seyrini korumuştur. Aylık fiyat artışı kira ve lokanta-otel alt kümelerinde yavaşlarken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde güçlenmiştir. Sağlam mal fiyatları döviz kurundaki ölçülü seyir, iç talep gelişmeleri ve arabada gerçekleşen indirim kampanyalarına bağlı olarak uzun bir ortanın akabinde haziran ayında gerilemiştir. Besin kümesinde aylık fiyat artışı bir evvelki aya yakın gerçekleşmiştir. Bu devirde, işlenmiş besin alt kümesinde ekmek ve tahıllar fiyat artışı ile öne çıkan kalem olmuştur. İşlenmemiş besin alt kümesinde ise mevsimsellikten arındırılmış datalar, taze meyve ve zerzevat fiyatlarının kıymetli ölçüde yükseldiğine işaret etmiştir. Öte yandan, son aylarda besbelli bir artış eğilimi sergileyen kırmızı et fiyatları haziran ayında azalmıştır. Güç kümesindeki fiyat artışında ise akaryakıttaki indirimlere rağmen, şebeke suyu fiyatları belirleyici olmuştur. Üretici fiyatları aylık artışı zayıflamaya devam etmiş, yıllık üretici enflasyonu yüksek bazın da tesiriyle kıymetli ölçüde gerilemiştir. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle, B ve C göstergelerinin aylık artış oranları zayıflamış, göstergelerin yıllık enflasyonları gerilemiştir.
Yıllık enflasyon 3,85 puan azaldı
Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 1,64 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 3,85 puan azalarak yüzde 71,60 düzeyine gerilemiştir. B endeksinin yıllık değişim oranı 2,59 puan azalarak yüzde 70,40 olurken C endeksinin yıllık değişim oranı 3,57 puan düşüşle yüzde 71,41 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık tüketici enflasyonunda geçen aya kıyasla gerçekleşen düşüşe katkılar incelendiğinde; temel mal, besin, alkol-tütün-altın, güç ve hizmet kümelerinin katkıları haziran ayında sırasıyla 1,72, 0,75, 0,52, 0,47 ve 0,39 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerde, TÜFE ile B ve C göstergelerinin aylık artışları bir evvelki aya kıyasla gerilemiştir. Yavaşlama B endeksini oluşturan kümelerin geneline yayılırken, temel mal kümesinde daha bariz olmuştur.
Haberleşme hizmetleri fiyatları yüzde 4,20 oranında yükseldi
Hizmet fiyatları haziran ayında yüzde 3,31 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,66 puan gerileyerek yüzde 95,27 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, öteki alt kümelerde azalmıştır. Aylık bazda fiyat artışları, kira ve lokanta-otel alt kümelerinde zayıflarken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde güç kazanmıştır. Haziran ayında kirada aylık artış yüzde 5,09’a gerilerken, yıllık enflasyon 1,50 puan düşüşle yüzde 123,64 olarak gerçekleşmiştir. Besin fiyatlarındaki artışın son periyotta kısmen zayıflamasıyla birlikte, lokanta-otel alt kümesi aylık enflasyonu yüzde 3,09 ile bir evvelki aya kıyasla azalmıştır. Başka hizmetler alt kümesinde, eğitim hizmetleri görece yüksek fiyat artışıyla, bakım ve tamirat ile sigorta hizmetleri ise fiyat düşüşleriyle öne çıkan kalemler olmuştur. Öteki taraftan, ulaştırma hizmetlerinde fiyat artışı (yüzde 4,53) bayramın da tesiriyle haziran ayında güç kazanmış, böylece yıllık enflasyon 4,44 puan yükselerek yüzde 103,54 düzeyine ulaşmıştır. Alt küme aylık enflasyonunda, karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatının (yüzde 12,71) yanı sıra kent içi yolcu nakliyeciliği tarifelerindeki artışlar belirleyici olmuştur. Haberleşme hizmetleri fiyatları yüzde 4,20 oranında yükselirken, cep telefonu ve internet fiyatlarının yanı sıra posta hizmetleri fiyatındaki besbelli artış dikkat çekmiştir.
Temel mal enflasyonu yavaşladı
Haziran ayında, temel mal kümesi yıllık enflasyonu 5,89 puanlık düşüşle yüzde 50,62 düzeyinde gerçekleşmiştir. Alt kümeler bazında yıllık enflasyon, güçlü mallar (altın hariç) ile giysi ve ayakkabı kümelerinde gerilemiş, öteki mallar kümesinde yataya yakın seyretmiştir. Mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgiler, bu ay temel mal enflasyonunda değerli bir yavaşlamaya işaret etmiştir. Güçlü mallar (altın hariç) fiyatları son devirde döviz kurundaki ölçülü seyir ve iç talepteki görünümün yansımalarıyla 2021 yılı ağustos ayından bu yana birinci sefer düşüş (yüzde 0,50) göstermiş, küme yıllık enflasyonu 10,54 puanlık düşüşle yüzde 46,89 olarak gerçekleşmiştir. Bu periyotta fiyatlar mobilya (yüzde 1,95) ve beyaz eşyada (yüzde 1,30) artarken, araba (yüzde 0,92) ile beyaz eşya dışında kalan elektrikli ve elektriksiz konut aletlerinde (yüzde 1,99) gerilemiştir. Giysi ve ayakkabı kümesi fiyatları son yıllardaki tarihî eğiliminin tersine yüzde 0,68 ile hudutlu bir oranda düşerken, alt küme yıllık enflasyonu 3,03 puan azalarak yüzde 46,87 olmuştur. Öbür temel mallar alt kümesi fiyat artışı ise yüzde 1,70 ile yavaşlama eğilimini sürdürmüştür.
Enerji fiyatları haziran ayında yüzde 1,43 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 5,10 puan düşerek yüzde 84,58 olmuştur. Memleketler arası işlenmiş petrol eserleri fiyatlarındaki gelişmelerle akaryakıt fiyatları yüzde 2,32 oranında gerilerken, tüp gaz fiyatları yüzde 1,10 oranında azalmıştır. Büyük ölçüde İstanbul vilayetindeki gelişmelere istinaden şebeke suyu fiyatlarında kaydedilen yüzde 12,69 oranındaki aylık artış güç enflasyonunun ana belirleyicisi olmuştur.
Taze meyve zerzevat fiyatları yüksek bir artış kaydetti
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları haziran ayında yüzde 1,78 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,06 puan düşerek yüzde 68,08 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 6,03 puan gerilerken işlenmiş besinde 1,39 puan artış kaydetmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla, zerzevat fiyatlarında daha besbelli olmak üzere taze meyve zerzevat fiyatları haziran ayında yüksek bir artış kaydetmiştir. Başka işlenmemiş besin kümesinde, kırmızı et fiyatlarında süregelen artışların yerini düşüşe bıraktığı izlenmiş, benzeri halde kümes hayvanları eti fiyatları da bu periyotta gerilemiştir. Yumurta fiyatlarındaki düşüş ise haziran ayında sürmüştür. Böylelikle, işlenmemiş besin aylık fiyat artışı yüzde 0,79 olarak gerçekleşmiştir. İşlenmiş besinde aylık enflasyon yüzde 2,71 ile evvelki aya kıyasla yavaşlarken, ekmek-tahıllar kalemindeki fiyat artışı (yüzde 4,64) ekmek fiyatları öncülüğünde bariz olmuştur.
Enerji fiyatları yüzde 2,22 oranındaki arttı
Yurt içi üretici fiyatları haziran ayında yüzde 1,38 oranında artmış, yıllık enflasyon düşük bazın da tesiriyle 7,59 puan düşerek yüzde 50,09 olmuştur. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, güç fiyatları yüzde 2,22 oranındaki artış ile öne çıkarken, kalan kümelerde aylık fiyat artışlarının başta orta malı olmak üzere daha ölçülü seyrettiği izlenmiştir. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, kömür ve linyit, içecekler, su ve suyun arıtılması ve damıtılması, basım ve kayıt hizmetleri, deri ve ilgili eserler, elektrik gaz buhar ve iklimlendirme fiyat artışları ile öne çıkan alt kümeler olmuştur.”
