Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Ekonomi”ye verdiği röportajda tasarruf önlemlerinin aktifliğine yönelik, bugüne kadar harcama disiplini ve tasarruf önlemleriyle toplam 814 milyar liralık tasarruf sağlandığı bilgisini verdi.
Enflasyonla uğraşta mevcut maliye siyasetinin güçlü bir biçimde devrede olduğunun alını çizen Mehmet Şimşek, para siyasetinin gecikmeli tesirinin devreye gireceği 2025 yılında enflasyonda baz tesiri ötesinde kalıcı bir düşüş sağlanacağını aktardı.
Şimşek, borsa ve kripto vergilerinin gündemlerinden çıktığını, genel vergi oranlarını artırmaya ya da indirmeye dönük bir vergi paketlerinin olmadığını söyledi.
“HARCAMA DİSİPLİNİ VE TASARRUF ÖNLEMLERİ SAYESİNDE 814 MİLYAR TL TASARRUF SAĞLANDI”
Şimşek, kendisine yöneltilen “Tasarrufta gelinen noktayla ilgili paylaşabileceğiniz bilgi var mı?” sorusunu şöyle yanıtladı:
Harcamalarda önceliklendirme ve tasarruf önlemleri tesirini gösterdi. Zelzelesi ve faiz harcamalarını hariç tutarak, geçmiş 10 yılın bütçe sapmasına, (yani TBMM tarafından onaylanan harcama ölçüsü ile gerçekleşen harcama ölçüsü farkına) baktığımızda yıllık ortalama yüzde 9,1’lik bir sapma görüyoruz. 2024 yılında sapmanın, geçmiş 10 yıl ortalamasının onda birinden az, yani yüzde 0,8 olduğunu görüyoruz. Geçmiş devirdeki kadar sapma olsaydı, bu yıl ek 814 milyar TL harcama olacaktı. Lakin harcama disiplini ve tasarruf önlemleri sayesinde 814 milyar TL tasarruf sağlanmıştır. Bakın bu da ulusal gelirin yüzde 1,8’lik bir kısmına karşılık geliyor.
“ÖZEL DAL PLANLARINDA OVP’Yİ DİKKATE ALIRSA KENDİLERİNİN YARARINA OLUR”
Orta Vadeli Programın’ın (OVP) ehemmiyetini vurgulayan Şimşek, programla ilgili kamu ve özel bölüme katkısını şu sözlerle lisana getirdi:
İş alemi Orta Vadeli Programı kendilerine rehber almalı. OVP’de maksatlar kamu için bağlayıcı, özel kesim için rehber niteliğindedir. Özel kesim planlarında OVP’yi dikkate alırsa kendilerinin yararına olur.
“2025’TE KAMU YATIRIMLARINDA 4 HUSUS ÖNE ÇIKIYOR”
Bakan Şimşek, kendisine yöneltilen “Bütçe ve Cumhurbaşkanlığı Programı çerçevesinde 2025’teki yatırım, bilhassa kamu yatırımları tarafından görünüm, kestirim, maksatlar nelerdir. Kamuda ödenek tahsisi temelinde hangi yatırımlar öne çıkacak?” sorusuna şu karşılığı verdi:
2025 yılında yatırımlara ayırdığımız kaynak yaklaşık 1,6 trilyon lira ve bütçenin yüzde 10,5’ine karşılık geliyor. Sarsıntı harcamalarındaki azalmanın tesiriyle geçen seneye nazaran (yüzde 14,4) kısmen bir yavaşlama olacak.
2025 yılında kamu yatırımlarında dört husus öne çıkıyor. Zelzele yaralarının bir an evvel sarılması ve toplumsal konut, belli kademeye gelmiş olan sulama yatırımlarının süratle tamamlanması, endüstrinin lojistik maliyetlerini azaltmak için iltisak sınırları üretimlerinin hızlandırılması, başlamış olan OSB ve küçük sanayi siteleri üretimlerinin süratle tamamlanması olacak.
Özel dal yatırım önceliklerimiz: Orta yüksek ve yüksek teknoloji imalat sanayii dalları (kimya, ilaç ve tıbbi aygıt, elektronik, makine, elektrikli teçhizat, otomotiv ve raylı sistem araçları), tarım ve besin, güç, savunma sanayii ve turizm dalları olacak.
“MALİYE SİYASETİ ENFLASYONLA UĞRAŞTA GÜÇLÜ BİÇİMDE DEVREDE”
Şimşek, kamu maliyesinin enflasyonla uğraşa takviye olması kapsamında kamuda tasarruf, yönetilen ve yönlendirilen fiyatlar alanında nasıl bir siyaset izleneceğine ise şu cevabı verdi:
Maliye siyaseti enflasyonla çabada çok güçlü bir formda devrede. 2023 yılında bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 5,2 olarak gerçekleşti. Bakın gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 5,5. Münasebetiyle geçen yılki açık, zelzelenin tesirlerine karşın makul bir düzeyde. Şayet zelzele harcamalarını hariç tutarsak, bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 1,6’ya düşüyor.
2024 yılı için ulusal gelire oranla yüzre 4,9 düzeyinde bir bütçe açığı bekliyoruz. Sarsıntı harcamalarını ve EYT’nin maliyetini çıkarırsak, bütçe açığı yüzde 1’in altına düşmüş oluyor. Geçmiş 20 yılın ortalamaları ile karşılaştırdığımızda, sarsıntı ve EYT faktörünü de bir kenara koyarsak, burada da uygun bir performans kelam konusu.
2025 yılında enflasyonda baz tesirinin ötesinde kalıcı ve bariz bir düşüş olmasını bekliyoruz. Zira; para siyasetinin gecikmeli tesirinin devreye girmesini, negatif mali itkinin olmasını (yani bütçe açığını ulusal gelire oran olarak yüzde 4,9’dan yüzde 3,1’e düşüreceğiz), gelirler siyasetinin daha destekleyici olmasını ve yönetilen/yönlendirilen fiyatların enflasyon amacıyla daha uyumlu olmasını bekliyoruz.
Röportajda Bakan Şimşek’in öne çıkan öteki açıklamaları şöyle:
“VERGİ ORANLARINI ARTIRMAYA YA DA İNDİRMEYE DÖNÜK PAKETİMİZ OLMAYACAK”
Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Cevdet Yılmaz’ın da bir değerlendirmesi oldu malumunuz. Borsa ve kripto varlıkların vergilendirilmesi hususu gündemimizden çıktı. Yeni yasama periyodunda genel vergi oranlarını artırmaya ya da indirmeye dönük bir vergi paketimiz olmayacak. OVP’de tabir ettiğimiz üzere vergi istisna ve indirimlerini aktiflik ve verimlilik perspektifiyle gözden geçirmeye devam edeceğiz. Vergi siyaseti yaklaşımımız: Vergide adaletin güçlendirilmesi, Vergi tabanının genişletilmesi, Vergide istekli ahenk ve öngörülebilirliğin artırılması, Vergi harcamalarının aktiflik kriteri çerçevesinde tahlil edilerek azaltılması, Mali disipline bağlı kalıp; yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı artıracak düzenlemeler olacak.
KAYIT DIŞI ALANLARIN KAYIT ALTINA ALINMASI NOKTASINDA ATILACAK YENİ ADIMLAR
Belirlenen birçok kesim ve mevzuda yaygın ağır vergi kontrolleri yürütüyoruz. Yapay zeka ve büyük data analitiği sayesinde ayrıntılı risk tahlilleri yapıyoruz. Kayıt dışı iktisadın ve vergi kaçakçılığının ağır olduğu kesimlerdeki mükelleflerin seçimine yönelik yeni projeler geliştirip, kayıt dışılığı azaltacağız. IBAN, EFT, Mail Order başta olmak üzere alternatif ödeme yolları kullanarak kayıt dışı bırakılan hasılatın tespiti ve vergilendirilmesine yönelik incelemelere devam edeceğiz.
YTAK KREDİLERİNDE MÜRACAAT, TAHSİS VE KULLANIMI
Bildiğiniz üzere YTAK, 2023 yılı sonunda yenilendi, 2024-2026 yıllık 100 milyar TL olmak üzere, toplam 300 milyar TL limit belirlendi. Müracaatları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı değerlendiriyor, daha önce kamuoyuna duyurulduğu üzere projelere Teknoloji/Strateji Puanı veriliyor. Müracaatlar 2023 Aralık ayında alınmaya başladı. Teknik yeterlilik, finansal fizibilite vakit alan süreçler. O nedenle önümüzdeki aylarda bu programın hızlanmasını bekliyoruz.
KGF’DE 72 MİLYAR LİRALIK KREDİ İMKANI
Halihazırda Hazine Takviyeli Kefalet Sistemi kapsamında 109 milyar TL kefalet karşılığında, 128 milyar TL kredi hacmi sunan 9 adet dayanak paketi yürürlükte Bu paketlerden 48 milyar TL kefalet karşılığında 56 milyar TL kredi kullandırıldı. 61 milyar TL kefalet karşılığı kullandırılabilecek 72 milyar TL kredi imkanı var. Yürürlükteki takviye paketlerinin yüzde 55’i hala kullanılabilir durumda.
