Üniversiteyi bitiren öğrencilerin mezun olmasının akabinde ne kadar mühlet sonra iş bulduklarıyla ilgili bir çalışma daha paylaşıldı.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), 64 farklı gösterge doğrultusunda Türkiye’deki 201 üniversiteye ilişkin tahlillerin yer aldığı “Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Genel Raporu-2024”ü yayınlandı.
YÖK, üniversiteleri “Eğitim ve Öğretim”, “Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın”, “Uluslararasılaşma”, “Sürdürülebilirlik” ve “Topluma Hizmet ve Toplumsal Sorumluluk” başlıklarında kıymetlendirdi.
İŞ BULMA MÜHLETİ 4,5 AY
Rapora nazaran; Türkiye’deki üniversitelerden mezun olan öğrencilerin yurt içi birinci iş bulma mühleti ortalaması 2022 yılına nazaran düşerek 2023 yılında 4,5 ay olarak gerçekleşti.
Bu müddet 2022 yılında 6,4 ay olarak hesaplanmıştı.
BİRÇOK DATA KULLANILDI
Başta Yükseköğretim Bilişim Sistemi (YÖKSİS) bilgi tabanı olmak üzere kamu ve bağımsız kaynaklardan alınan bilgiler kullanılarak hazırlanan raporda, Türkiye’deki 201 üniversite 64 göstergeye nazaran değerlendirildi.
DOKTORA PROGRAMI MEZUNLARI ARTTI
Üniversitelerin doktora programlarından mezun sayısı ise kıymetli bir artış göstererek 11 bin 290’dan 2023’te 13 bin 561’e ulaştı.
ULUSLARARASI ÖĞRENCİ VE ÖĞRETİM ELEMANI SAYISI ARTTI
2022 yılında Times Higher Education (THE) sıralamasında Türkiye’den 58 üniversite yer alırken, 2023 yılında bu sayı 75’e yükseldi. Quacquarelli Symonds (QS) sıralama sisteminde ise 2022’de 24 üniversite bulunurken, 2023’te 25 üniversite sıralamada yer aldı. Ayrıyeten, THE’da 3, QS’te ise 2 Türk üniversite, dünyanın birinci 500 üniversitesi ortasına girme muvaffakiyetini gösterdi. Türkiye’deki üniversitelerde memleketler arası öğrenci ve öğretim elemanı sayısında artış kaydedildi. Milletlerarası öğrenci oranı yüzde 6,23’ten yüzde 7,1’e yükselirken, değişim programları kapsamında Türkiye’ye gelen öğretim elemanı sayısı da arttı.
Değişim programları kapsamında üniversite başına düşen milletlerarası öğretim elemanı oranı, 2023 yılında 13,2’den 16,6’ya çıktı.
DERGİ VE KİTAPLARDA KURUM ADRESLİ YAYIN SAYISI
2022 yılında endeksli mecmua ve kitaplarda kurum adresli yayın sayısı 87 bin 355 iken, 2023 yılında bu sayı 89 bin 334’e yükseldi. 2023 yılında Türkiye’deki 188 üniversitenin endeksli mecmua ve kitaplarda ulusal iş birlikli yayın ortalaması yüzde 52 düzeyinde gerçekleşti.
PATENT MÜRACAATLARININ 1.096’SI OLUMLU SONUÇLANDI
Üniversite-sektör iş birliğiyle yapılan yayınların oranı da yükselirken, 63 üniversitenin yayınlarına yapılan atıf sayısı dünya ortalamasının üzerinde oldu. 2023 yılında 144 üniversitede 2 bin 389 patent, yararlı model yahut tasarım başvurusu yapıldı. Yapılan patent müracaatlarından 2023 yılında 1.096’sı olumlu sonuçlandı. Geçen yıla nazaran olumlu sonuçlanan patent sayısında yüzde 30’a yakın artış oldu.
AKREDİTE EDİLEN PROGRAM SAYISI 1.209’A YÜKSELDİ
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenerek öğrenci, öğretim elemanı ve araştırmacılara verilen ulusal ve memleketler arası proje sayısı ise 35 bin 519 olarak kaydedildi. TÜBİTAK tarafından desteklenerek öğrenci, öğretim elemanı ve araştırmacılara lisans, lisansüstü ve doktora sonrası verilen ulusal ve memleketler arası eğitim ve araştırma bursu sayısı ise 28 bin 911 olarak gerçekleşti. 2023 Yükseköğretim Kurulu Kılavuzu’nda yer alan bilgilere göre, Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından tanınan yahut yetkilendirilen akreditasyon kuruluşlarınca akredite edilen lisans programı sayısı 965’ten 1209’a yükseldi.
10 BİN 75 TOPLUMSAL SORUMLULUK PROJESİ YÜRÜTÜLDÜ
Toplamda 4 bin 827 toplumsal sorumluluk projesi ile toplumsal entegrasyon ve kapsayıcılığa yönelik 8 bin 763 faaliyet gerçekleştirilirken, öğrenciler tarafından 10 bin 75 toplumsal sorumluluk projesi yürütüldü. Yaklaşık 2 milyon öğrenci, Türkiye’deki üniversite kulüplerinde etkin olarak vazife aldı. Toplamda 15 bin 194 öğrenci, kulübü ile öğrenciler toplumsal sorumluluk projelerine katılarak topluma katkı sağladı. 98 üniversiteden 337 öğrenci topluluğu, milletlerarası kuruluşlara üyelikleri ile de küresel seviyede etkileşimde bulundu.
“ÜNİVERSİTELERİN KALİTE SÜRECİNE ÖNEM VERİYORUZ”
Yükseköğretim Kurulu Lideri Erol Özvar, raporun sunuş yazısında yükseköğretimin önümüzdeki periyotta tahlil arayacağı hususlar ortasında süratle gelişen teknoloji, iklim ve etraf meseleleri, global çatışmalar, toplumsal gereksinimlerde yaşanan değişim, istihdam ve ekonomik krizler üzere pek çok sorunun olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
Yükseköğretim değişimin, dönüşümün, yeniliğin ve rekabetin ağır olduğu son derece dinamik bir alandır. Bu dinamik alanın ögeleri olan eğitimde, araştırmada ve her türlü hizmette mükemmeliyetin sağlanması Yükseköğretim Kurulu olarak başta gelen gayelerimiz ortasındadır. Bu anlayışla, üniversitelerimizin kalite süreçlerine büyük ehemmiyet veriyoruz ve açık, ölçülebilir ve ispata dayalı kriterlerle gelişimlerini yakından takip ediyoruz. Yükseköğretim sistemimizin mevcut durumunu ve kapasitesini değerlendirirken bir yandan da gelecekte karşımıza çıkacak her türlü sınamaya hazır olmak için çalışıyoruz.
Önümüzdeki periyot için stratejik gayeler ortasında yer alan milletlerarasılaşma konusunda değerli gelişmeler yaşanmaya devam etmektedir. Gerçekleştirilen çok sayıdaki çalışma ve projeden iki başlık öne çıkmaktadır: Türkiye-Azerbaycan Üniversitesinin kurulması ve Yükseköğretimde Milletlerarasılaşma Strateji Dokümanı hazırlık çalışmalarının başlatılması.
EĞİTİMDE YAPAY ZEKANIN YERİ
Özvar, dünyada yaşanan süratli ve esaslı teknolojik gelişmelerin yükseköğretimin yapısının tekrar tanımlanmasını ve tertibini zarurî hale getirdiğini aktararak, “Öncelikle, dijitalleşmeyle birlikte öğretim süreçleri daha etkileşimli hale gelmiş, klâsik eğitim programlarının ve öğretim tekniklerinin yine ele alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin öğrenme malzemelerine daha kolay erişebilmesi, dijital platformların sayıca artması ve çeşitlenmesi bilgiye ulaşmada ve öğrenci ve öğretici bağlarında yeni dinamikler ortaya çıkarmıştır. Bilhassa yapay zeka alanındaki gelişmeler yükseköğretimde çok derin bir tesir oluşturmuştur.” tabirlerini kullandı.
SEVİNDİRİCİ GELİŞMELER
Rapordaki kimi göstergelerdeki değişimi örnek olarak paylaşan Özvar, şu tabirleri kullandı:
Bir evvelki yıla nazaran doktora mezunu sayısının artması, mezunların yurt içi birinci iş bulma müddetlerinin kısalması, YKS kılavuzunda en az bir akredite lisans programı bulunan üniversite sayısı ve akredite olan program sayısının artması, olumlu sonuçlanan patent sayısının artması, TÜBİTAK tarafından verilen ulusal ve memleketler arası araştırma bursu sayısı ile desteklenen ulusal ve milletlerarası proje sayısının artması, THE ve QS sıralama sisteminde birinci 1.000 içinde daha fazla üniversitemizin yer alması, sevindirici gelişmelerdendir.
73 ÖN LİSANS VE LİSANS PROGRAMI
2024-2025 eğitim öğretim yılında 73 ön lisans ve lisans programı açıldığının ve öğrenci alındığının bilgisini paylaşan Özvar, “Bu programlar belirlenirken istihdam odaklı bir anlayışla geleceğin meslekleri dikkate alınarak bir planlama yapılmıştır. Öğrenciler tarafından ağır ilgiyle karşılanan bu programlar, ülkemize yapay zeka alanındaki global rekabette güç katacaktır.” dedi.
